Pubers en tieners veilig laten omgaan met een mobieltje

Wil je jouw puber of tiener binnenkort een smartphone geven? Of heb je er net een gekocht? Het is begrijpelijk dat je misschien wat vragen hebt. Wat zijn de risico's die jouw kind online kan lopen? En wat kun je doen om hem of haar meer te leren over mobiele veiligheid? Denk bijvoorbeeld aan de veiligheid op social media, of aan cyberpesten.

Zoals vaak het geval is met opvoeden, is er geen handleiding voor het stimuleren van veilig en gezond gebruik van een mobieltje. Toch kun je als ouder goede voorlichting geven.



We hebben deze tips samengesteld om je te helpen grip te krijgen op mobiele veiligheid. We bespreken de risico's van het gebruik van een mobiele telefoon door kinderen, en wat je daar als ouder aan kunt doen.

De Smartphone Generatie

Onze kinderen groeien op in een tijd waarin we onze smartphones altijd bij ons hebben. Bedenk maar eens hoe vaak je je eigen smartphone gebruikt voor je werk, om contact te houden met vrienden en familie of voor het browsen op de social media. Het grootste deel van ons dagelijkse sociale leven verloopt nu via onze smartphones. We kunnen niet meer zonder.

Ook voor pubers en tieners zijn smartphones zijn onvermijdelijk. Een telefoon is natuurlijk handig; je kind kan altijd contact met je opnemen wanneer nodig. Maar ook bij tieners kan het gebruik van de telefoon teveel van het goede worden.

Daarom is het zo belangrijk om te begrijpen, aan te leren en te oefenen hoe je veilig blijft tijdens het gebruik van je telefoon. Het is goed om je bewust te zijn van de risico's van het gebruik van social media. We geven je handige tips om jouw puber of tiener te helpen hun telefoon op een veilige en gezonde manier te gebruiken.

Smartphone Veiligheidsrisico #1: Teveel uitgeven

Een van de meest voor de hand liggende risico's van het gebruik van een mobiele telefoon door tieners zijn hoge kosten van het telefoongebruik zelf (tenzij je kiest voor een prepaid mobiel abonnement voor je kind en bepaalt wanneer je mobiel opwaardeert). Ook de in-app aankopen in een game kunnen een flinke rekening opleveren. Vaak zijn kinderen zich niet bewust van het feit dat in game of in App aankopen daadwerkelijk geld kosten.


Om wat context te geven: De wereldwijde gaming markt is naar schatting 154 miljard dollar waard, met een groei naar 256 miljard in 2025. De uitgaven aan mobiele games vertegenwoordigen ongeveer de helft van die waarde. Indrukwekkend, zeker wanneer je weet dat veel mobiele games gratis te spelen zijn. Waar komen die inkomsten dan vandaan? Je raadt het al, in App aankopen en in game aankopen.


Wat zijn in game aankopen? We geven een aantal voorbeelden. In games zoals Candy Crush kun je power-ups kopen die het volgende level makkelijker maken. Het onder tieners zeer populaire spel Fortnite voegde een hele nieuwe optie toe door skins te maken voor de personages en hun wapens. Spelers kunnen deze skins (outfits) in het spel kopen. Er zijn ontelbaar veel skins beschikbaar. Spelers kunnen hun personages dus een geheel eigen look geven. Dit betekent dat kinderen ongelofelijk veel geld kunnen stoppen in het kopen van alle skins die ze maar willen. Geen wonder dat 67% van de ouders zich zorgen maakt dat hun tieners te veel uitgeven. Gelukkig is dit een van de makkelijkste problemen om aan te pakken.


Wat kun je doen?

Fortnite is een heel sociaal spel. Jouw kind speelt het waarschijnlijk met vrienden, of bekijkt online Youtube-video's van andere groepen spelers. Fortnite skins maken het mogelijk om jezelf uit te drukken en te experimenteren met identiteiten. Alleen al om die reden kan het weigeren van het betalen voor skins voor je tiener averechts werken.


Is jouw tiener fan van online gamen? Gebruik dit moment dan om je kind te leren met geld om te gaan. Geef jouw puber of tiener een klein bedrag waarmee in-game of in App skins gekocht kunnen worden. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een prepaid Fortnite V-Buchs gift card. Hiermee leer je jouw kind te budgetteren en prioriteiten te stellen bij het kopen van dingen, in plaats van geld te zien als een oneindige voorraad cadeaus.

Smartphone veiligheidsrisico #2: Social Media Angst en Depressiviteit

Maakt social media ons ongelukkig? En zijn de effecten van social media nog groter voor onze kinderen? Recente studies tonen dat depressie en angst toenemen onder tieners, althans in de VS. Het gebruik van sociale media is in diezelfde periode sterk gestegen, dus het is logisch dat er een verband wordt gelegd. Voor ouders is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de manieren waarop social media een effect kunnen hebben op tieners. Hoe kunnen pubers en tieners veilig omgaan met social media?


Social media en eenzaamheid

Uit een studie bleek dat degenen die de meeste tijd doorbrachten op social media, zich ook het vaakst eenzaam voelden. Zijn eenzame mensen dus eerder geneigd tijd door te brengen op social media, of maakt social media ons eenzaam? Het antwoord is niet duidelijk, maar het zou te maken kunnen hebben met een fenomeen dat FOMO heet, of Fear Of Missing Out.

Angst om iets te missen is de angst om niet verbonden te zijn met de rest van de wereld; om een feestje te missen, of een update van een kennis op social media. Ironisch genoeg kan dit betekenen dat we voorrang geven aan social media boven wat er werkelijk om ons heen gebeurt, waardoor we meer geïsoleerd raken. Veilig internetten en goed omgaan met sociaal media, bijvoorbeeld door gebruik te maken van ouderlijk toezicht, kan helpen voorkomen dat kinderen te weinig contacten hebben in de 'echte' wereld.

Social media en zelfvertrouwen

Een andere theorie over de opkomst van social media en depressie bij jongeren is het verlies van eigenwaarde. Als we onszelf vergelijken met de perfecte levens op social media, voelen we ons minder goed over onszelf. Ook neemt het browsen op social media waardevolle tijd in beslag. Tijd die beter besteed kan worden aan activiteiten die een goed gevoel geven, zoals hobby's of sport.

Wat kun je doen?

Praat met jouw kind over zelfbeheersing wat betreft de tijd die op social media wordt doorgebracht. Bij de link tussen social media en depressie wordt een groter effect gezien als er meer tijd op de social media wordt doorgebracht.

Het beste dat je kunt doen om veilig internetten aan te leren, is je tiener laten zien hoe je evenwichtig kunt omgaan met je tijd en social media. Ook kun je als ouder afspraken maken over het telefoongebruik of een ouderlijk toezicht app installeren.


Geef zelf het goede voorbeeld. Jouw telefoongebruik toont wat toelaatbaar is voor je kind. Wees terughoudend in je eigen telefoongebruik. Stel grenzen aan waar telefoons gebruikt mogen worden en houd jezelf ook aan die regels.


Merk je dat je tiener iedere dag uren op social media zit? Bespreek het samen. Vraag waarom en bedenk samen een plan om andere dingen te doen. Hier vind je meer informatie over hoe je een depressie bij je kind kunt herkennen.

Smartphone veiligheidsrisico #3: Cyberbullying

Het is duidelijk dat kinderen schadelijke gevolgen kunnen ondervinden als ze niet veilig omgaan met social media en het internet. Maar kinderen kunnen het elkaar onderling ook moeilijk maken online. Pesten is iets van alle leeftijden, maar doordat cyberpesten zich online afspeelt, is het voor ouders moeilijk te herkennen. Wat is cyberbullying of cyberpesten?


Cyberpesten kan vele vormen aannemen, waaronder: Het versturen of delen van kwetsende of beledigende berichten, het vernederen van anderen door het delen van gênante video's of beelden en het online verspreiden van geruchten of leugens. Dit gebeurt meestal via social media zoals Facebook en Instagram, maar ook in WhatsApp-groepen.

Wat kun je doen?

Het is ontzettend belangrijk om hierover te praten met je kind. Maak jouw puber of tiener bewust van pestgedrag, zodat jouw kind dit soort gedrag snel kan herkennen. Zorg ervoor dat jouw kind weet dat het altijd goed en veilig is om met je te praten. Vooral wanneer jouw kind zich ongemakkelijk of onveilig voelt door iets dat online gedaan of gezegd is. Veilig internetten en veilig omgaan met social media valt of staat met een goede communicatie tussen jou en je kind.

Bij cyberpesten werken dezelfde methoden als bij gewoon pesten. Zorg ervoor dat kinderen weten dat gepest worden niet hun schuld is. Dat er hulp beschikbaar is en dat het niet zwak is om het er over te hebben. Zorg ervoor dat jouw kinderen weten dat ze er niet alleen voor staan. Stop Pesten Nu is een organisatie die ouders helpt hun kinderen online veilig te houden, heeft meer informatie over hoe je jouw kind online veilig kunt houden.

Hoe ga je om met schermtijd

Hoe lang kijkt jouw kind dagelijks naar een scherm? Is meer schermtijd per definitie slecht? De wetenschap heeft er nog geen definitief antwoord op gevonden. Er zijn statistische overeenkomsten tussen schermtijd en een heleboel slechte dingen, zoals depressie, obesitas en slaapproblemen. Toch is nog niet geheel bewezen dat schermtijd al deze dingen veroorzaakt.

Hoe interpreteer je het onderzoek en hoe leer je jouw kind online veilig en gezond te blijven? Gelukkig zijn er een paar dingen die we wel weten over schermtijd. En een paar dingen die we kunnen doen om de risico's tot een minimum te beperken.


Telefoongebruik in de avond

Een van de meest duidelijke conclusies van onderzoek naar de gevolgen van schermtijd is niet zozeer hoeveel je kind gebruikt maakt van de telefoon. Het gaat meer om het tijdstip waarop de telefoon gebruikt wordt. Uit onderzoek is gebleken dat er een verband bestaat tussen laat op de avond sms'en en bellen en slechter slapen. Het gebrek aan slaap veroorzaakt een verslechtering van de geestelijke gezondheid. Ook is een kind dat de telefoon vaak 's avonds gebruikt minder goed in staat om met negatieve gebeurtenissen om te gaan. Het helpt om grenzen te stellen. Spreek duidelijk af waar en wanneer jouw puber of tiener de smartphone mag gebruiken. Ook dat hoort bij veilig internetten.


Telefoonverslaving

Kan schermtijd zelf (naast het 's avonds laat gebruiken van de telefoon) een probleem zijn? Kun je verslaafd raken aan je telefoon? Het antwoord daarop is: misschien. Schermtijd op zich is niet schadelijk, maar het kan wel een onderdeel zijn van schadelijk gedrag.

Vraag jezelf of de schermtijd van je kind schade aanricht in een ander belangrijk deel van het leven van je kind. Gaan de schoolcijfers achteruit? Gaat het kind niet meer (of minder) met vrienden om? Lijkt je puber verdrietig, of gespannen en nerveus? Kan de schermtijd in dat geval een reden zijn? Probeer uit te vinden wat er aan de hand is en waarom.

De basisregels voor veilig internetten

Wat zijn de basisregels waarmee je jouw puber of tiener veilig kunt laten internetten? Met deze 4 regels maak je een goede start:


Maak zelf op een gezonde en evenwichtige manier gebruik van elektronische apparatuur:
Jij bent een rolmodel voor je kind. Als jij de hele tijd door je Insta feed scrollt of Netflix aan het kijken bent, zullen ze opgroeien met het idee dat dit normaal is. Volg zelf de richtlijnen voor veilig internetten, dan zal je kind dat ook doen.

Gebruik ouderlijk toezicht: Er zijn hulpmiddelen die je kunt gebruiken om ongewenste inhoud op het internet te filteren of te blokkeren. Je kunt zelfs dagelijkse schermtijdlimieten instellen waarmee jouw kinderen na een bepaalde tijd geen toegang meer hebben tot apps.
Moedig andere activiteiten aan: Hobby's en sport kunnen je kind zelfvertrouwen en een gevoel van identiteit geven. Laat jouw kind zien dat er meer is dan internetten en social media. Geef het goede voorbeeld door boeken te lezen of een kampeertripje te plannen waarbij geen telefoons zijn toegestaan.

Houd slaapkamers schermvrij: Zo blijft de slaapkamer een plek van rust en kan er geen slaapgebrek ontstaan door laat gebruik van de telefoon. Veilig internetten kan en mag waar en wanneer jij dat goed vindt.

Terug naar het overzicht